In 1670 schreef Spinoza zijn Tractatus theologico-politicus, waarin hij volgens de titel wil aantonen dat de ‘vrijheid van filosofen’ essentieel is voor een ‘ware godsdienst’, maar ook voor een vreedzame samenleving. Hij keert zich tegen de vooroordelen van de theologen, die erop uit zijn deze vrijheid van denken te onderdrukken. In het eerste deel van het boek beschrijft Spinoza hoe de godsdienst een natuurlijk fenomeen is dat langs natuurlijke weg kan worden verklaard. Vervolgens geeft hij op grond van een kritisch onderzoek van de bijbel een verklaring van de politieke functie van de godsdienst. Zij ontstaat door de buitengewone verbeelding van enkele mensen, profeten genaamd, en door haar worden bij de aanhangers emoties van naastenliefde en gehoorzaamheid aan de (staats)wetten opgewekt. Zo verkrijgt de samenleving stabiliteit. Wil de samenleving de individuele burger niet in een keurslijf houden, moet er vrijheid van denken bestaat, zodat ieder zich God kan verbeelden, zoals dit het beste bij hem of haar past. In het tweede deel behandelt Spinoza het ontstaan van de staat. De democratie is als staatsvorm superieur aan anderen, omdat zij het beste de vrijheid van de mens bewaart om naar zijn eigenbelang te streven. Door de vrijheid van denken stelt zij de burgers in staat kritiek op de overheid te uiten. Wanneer de overheid luistert naar de burgers ontstaat er een samenleving die op vertrouwen is gebaseerd is. Zo’n solidaire maatschappij is welvarend. Spinoza heeft als voorbeeld de rijkdom van het zeventiende-eeuwse Amsterdam, waar de overheid tolerant is ten aanzien van godsdienst en de mensen vrij laat in wat ze denken en zeggen, mits ze zich aan de wetten van de stad houden.

In 7 bijeenkomsten zullen de belangrijkste hoofdstukken uit het TPT worden behandeld.

Het is helaas niet meer mogelijk om u voor deze studiegroep aan te melden.
Hou de website en/of de nieuwsbrief in de gaten om op de hoogte te blijven van het cursusaanbod.

Data: donderdagmiddag 12 okt, 09 nov, 07 dec, 11 jan, 08 feb, 14 mrt, 11 apr 
Tijd: 15-17 uur
Plaats : Zaal 3.1, OBA, Oosterdokseiland, nabij Amsterdam CS
Kosten: 115 euro
Studiemateriaal: Theologisch-Politiek Traktaat – Uitg. Wereldbibliotheek
Cursusbegeleider: Karianne Marx

---------------

3 > De actualiteit van Spinoza's analyse van onze emoties.

‘Niet bejammeren, of vervloeken, maar begrijpen’, is  het uitgangspunt van de Ethica. Vaak bepalen onze emoties wat wij doen, en maken zij ons tot hun slaaf. Maar in tegenstelling tot eerdere filosofen waardeert Spinoza hen positief: zij leggen de basis voor het menselijk samenleven en ons persoonlijk welbevinden, wanneer zij zich laten kanaliseren door de rede. Waar Spinoza afrekende met het Stoicijnse ideaal van emotieloosheid,  zijn we sinds enkele decennia in het andere uiterste vervallen. Emoties staan op een voetstuk en het lijkt alsof we in de greep van een ‘emotiecultuur’ verkeren. Deze benadering van de emoties is voor onszelf maar ook voor de samenleving problematisch. Hierdoor lijkt Spinoza’s evenwichtige analyse aan actualiteit te winnen.

In deze voorbereidingscursus in aanloop naar de Spinozadag 2023 zal eerst de plaats van de emoties in ons persoonlijk leven aan bod komen en Spinoza’s ideeën hoe daarmee om te gaan. Daarbij zullen we aandacht besteden aan Spinoza’s kritiek op de Stoa. In het tweede deel zal het gaan over de rol van de emoties in het maatschappelijk leven en de politiek. 

In deze cursus zullen samen gedeelten uit de Ethica, het Theologisch-Politiek Traktaat en de Politieke Verhandeling worden gelezen.

Het is helaas niet meer mogelijk om u voor deze studiegroep aan te melden.
Hou de website en/of de nieuwsbrief in de gaten om op de hoogte te blijven van het nieuwe cursusaanbod.

Data: Woensdagmiddag 27sep – 11okt – 1nov – 22nov
Tijd: 15-17 uur
Plaats : OBA Zaal 5.1, Oosterdokseiland, nabij Amsterdam CS
Kosten: 65 euro
Studiemateriaal: Ethica (vertaling naar keuze). Overige teksten worden per e-mail verstuurd
Cursusbegeleider: Henri Krop

---------------