De Spinoza studiegroepen of verdiepingscursussen zijn een vervolg op de introductie cursussen en een mooie manier om wat dieper in de Spinoza materie te duiken. De Ethica (in het kort) is een vaak terugkerende cursus. Recente studiegroepen hadden verder bijv. als thema: 'Spinoza en kunst' en 'De passies van ziel en lichaam, Descartes en Spinoza' (door Anne Woordward), 'Spinoza en vrijheid, 'Het Theologisch-politiek Traktaat' en 'De actualiteit van Spinoza's analyse van onze emoties' (door Henri Krop) en 'De God van Spinoza in historisch-filosofisch perspectief' (door Ton de Kok).

Voor een studiegroep is basiskennis van Spinoza's gedachtegoed zeker een vereiste.
Ook is het raadzaam (gewenst) om een Ethicavertaling bij de hand te hebben.
Er zijn meerdere versies in de handel die allen zo hun eigen 'aardigheden' hebben en het is leuk om het verschil ertussen in de bijeenkomsten te kunnen vergelijken.  

U kunt zich (hieronder) weer aanmelden voor de studiegroepen voor de eerste helft 2026.
Het betreft 1 middaggroep (vanaf februari) en 2 avondgroepen (vanaf maart).

Bij voldoende aanmeldingen ontvangt u ± 2 weken voorafgaand bericht dat de cursus van start zal gaan en ontvangt u een betalingsverzoek.

Houd de nieuwsbrief in de gaten om op de hoogte te blijven van het wisselende cursusaanbod.

> Ethica 

In deze reeks van vijf avonden staat per bijeenkomst één van de 5 delen van de Ethica centraal, zodat we in 5 maanden de Ethica als geheel bespreken. Dit is dus geen bespreking in detail en op een specifiek thema, maar een overzicht van het werk en de belangrijkste en meest opvallende stellingen. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor wie al enigszins vertrouwd is met de hoofdlijnen en terminologie van Spinoza, bijvoorbeeld door één van onze introductiecursussen. Het doel is inzicht te geven in de opbouw en argumentatielijn van de Ethica. 

Per bijeenkomst wordt aangegeven welke stellingen we zullen bespreken, zodat de deelnemers zich bij het lezen van de Ethica kunnen voorbereiden. Er is geen voorgeschreven vertaling van de Ethica om te gebruiken, alle vertalingen zijn welkom.

Docent: Erwin Nielsen

Data: 5 mrt – 2 apr – 7 mei – 4 jun – 2 jul
Tijdstip: 19.00 – 21.00 uur
Locati:e OBA Oosterdok Zaal 6.1 – LET OP: Op 4 juni Zaal 5.1
Studiemateriaal: Spinoza’s Ethica  (vertaling naar eigen keuze)
Kosten: 5 x €18 = € 90


> Spinoza en de kunst van de verbeelding 

Spinoza’s concept van de Imaginatio (Verbeelding) is gecompliceerd en intrigerend. Hoewel onze capaciteit om dingen te verzinnen en verbeelden onzekere en vage kennis oplevert is het tegelijkertijd een onmisbaar gereedschap bij het transformeren van onze passies, het ontwikkelen van onze intuïtie en het verwezenlijken van onze vrijheid. Dit heeft een direct verband met het fenomeen ‘kunst.’ Spinoza heeft zelf geen esthetiek beschreven, maar hij gebruikt ‘de kunst van verbeelding’ regelmatig om zijn standpunten te verhelderen. Spinoza was daarbij zeker geen asceet, maar een liefhebber van de geneugten die Nederland in de zeventiende eeuw te bieden had. Zo schreef hij dat ‘plezier altijd goed is, al kan het soms overmatig zijn’ en dat ‘een wijs mens met mate geniet van smakelijk voedsel, aangename dranken … en zich ontspant met muziek, spel en theater’.
Spinoza heeft, meer dan elke andere filosoof, een grote aantrekkingskracht uitgeoefend op kunstenaars, waaronder dichters en musici waaronder Leo Vroman en Daniel Barenboim. De laatste zou, naar eigen zeggen, zonder Spinoza nooit de revolutionaire musicus en oprichter van een succesvol Palestijns - Israëlisch orkest geworden zijn die hij nu is. Barenboim neemt de Ethica dan ook altijd mee in zijn reiskoffer.
Aan de hand van zijn eigen epistemologie, van beeldende kunst, poëzie en muziek gaan we Spinoza’s “Kunst van Verbeelding” verkennen.
Deze cursus is geschikt voor diegenen die al eerder een cursus over Spinoza en kunst, of Spinoza en de dubbelrol van de Verbeelding gevolgd hebben, maar ook voor alle andere belangstellenden.

Docent: Anne Woodward

Data: Donderdag 5 feb – 12 feb – 5 mrt – 12 mrt – 19 mrt
Tijdstip: 15.00 – 17.00 uur
Locatie: OBA Oosterdok Zaal 3.1
Studiemateriaal: Teksten worden evt. per e-mail verstuurd
Kosten 5 x € 18 = € 90

> VRIJ: Filosofie als antwoord op de verslavingen van deze tijd

1. De verslavingen van deze tijd: hoe we massaal verslaafd worden gemaakt, verslaving als filosofisch probleem, drie soorten gedachtenverslavingen.
2. Drie klassieke benaderingen van verslaving: Plato (verslaving is een disbalans in de ziel en een gebrek aan kennis), Aristoteles (verslaving als een ingesleten gewoonte) en het monotheïsme (verslaving als afgoderij en bijgeloof).
3. Spinoza's filosofie van de verslaving als synthese van de klassieke theorieën, waarom verslaving volgens Spinoza voortkomt uit inadequate ideeën, ingesleten gewoontes en afgoderij en bijgeloof.
4. Vrijheid en verslaving, waarom de verslaafde die onbelemmerd kan gebruiken niet vrij kan zijn, waarom we op zoek moeten naar een ander (spinozistisch) vrijheidsbegrip en wat de consequenties zijn van gedachtenverslavingen serieus nemen voor de vrijheid van meningsuiting (namelijk door die te vervangen door de libertas philosophandi).
5. Spinoza's verslavingstherapie, hoe Spinoza's filosofie ons individueel en collectief kan helpen om ons te bevrijden uit verslavingen: rol van het individu, rol van de staat en de samenleving en de functie van een van bijgeloof gezuiverde religie.

Docent: Yoram Stein

Data: Maandagavond 1 jun – 8 jun – 15 jun – 22 jun – 29 jun
Tijdstip: 19.00 – 21.00 uur
Locatie:OBA Oosterdok Zaal 3.1
Studiemateriaal: ‘VRIJ: Filosofie als antwoord op de verslavingen van deze tijd’ door Yoram Stein. Verschijnt in mei 2026 bij uitgeverij Noordboek.
Kosten: 5 x € 18 = € 90

Aanmelden

Door middel van het onderstaande formulier kunt u zich aannmelden voor de studiegroepen. 
De met een (*) gemarkeerde velden zijn verplicht.

----------------